Misschien ken je nog de beelden van de gehandicapte jongen Brandon die tien jaar geleden gedeeld werden. In de zorginstelling waar Brandon toen woonde werd hij vastgebonden, zodat hij geen schade kon aanrichten aan zichzelf en zijn omgeving. Inmiddels gaat het volgens de laatste berichten goed met Brandon. Hij woont op een nieuwe plek, waar hij beter op zijn plek is en niet meer vastgebonden hoeft te worden. Naast Brandon zijn er talloze andere voorbeelden beschikbaar van mensen die in hun vrijheid beperkt worden. In de meeste gevallen worden deze maatregelen uitgevoerd in het belang van de cliënt, hoewel er ook geregeld iets misgaat. Deze maatregelen kunnen sinds dit jaar minder eenvoudig worden toegepast.

Wet zorg en dwang

Op 1 januari van dit jaar is namelijk de Wet zorg en dwang in werking gegaan. Deze wet heeft betrekking op vrijheidsbeperkende maatregelen in de zorg. Het uitgangspunt van de wet is dat onvrijwillige zorg of vrijheidsbeperkende maatregelen in principe niet mogen worden uitgevoerd, tenzij er sprake is van ernstige nadelen voor de cliënt of zijn directe omgeving. Een dementerende dame die regelmatig verdwaalt en hiermee een gevaar voor zichzelf en haar omgeving vormt kan bijvoorbeeld beter af zijn op een gesloten afdeling in een verzorgingshuis. Deze maatregelen moeten zoveel mogelijk in overleg met de cliënt gebeuren. De cliënt mag zorg altijd weigeren, tenzij er geen alternatief is en er ernstige nadelen zijn.

Implicaties voor de zorg

In de psychiatrie en in de verpleeghuiszorg wordt soms onvrijwillige zorg verricht. Omdat deze mensen soms wilsonbekwaam zijn is dit soms onontkoombaar. Bij onvrijwillige zorg kun je denken aan:

  • Het toedienen van medicatie of voeding;
  • Beperking van de bewegingsvrijheid;
  • Toezicht (bijvoorbeeld d.m.v. domotica);
  • Lichamelijk onderzoek.

De Wet zorg en dwang bepaalt dat er nieuwe protocollen gevolgd moeten worden om deze zorg te mogen uitvoeren. Hoewel het voor zorgmedewerkers even wennen kan zijn, is het voor de kwaliteit van de zorg voor de cliënt heel belangrijk. Ieder mens heeft het recht om de eerdergenoemde maatregelen te weigeren. Tenzij………

Wil je meer informatie over de Wet zorg en dwang? Het ministerie voor volksgezondheid biedt op de website uitleg en nieuwsupdates over deze nieuwe wet.